Overzicht | Begroting 2025

In 2025 richten we ons op doorontwikkeling naar een toekomstbestendige privacy- en informatiebeveiligingsorganisatie

Thema Dienstverlening en Organisatie

Wat willen we bereiken?

De gemeentelijke organisatie is professioneel en eigentijds

Wij brengen de actuele positie van de ambtelijke organisatie in beeld

Beleidsindicatoren

Verbonden partijen

Vennootschapsbelasting

Onvoorzien

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 1 | Veiligheid

Programma 1 | Veiligheid

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Crisisbeheersing en brandweer

Wat willen we bereiken?

Wij zijn voorbereid op een crisis of incident

In 2025 actualiseren we de plannen en processen

Thema Openbare orde en veiligheid

Wat willen we bereiken?

Wij hebben zicht op ondermijnende criminaliteit en verminderen die

We actualiseren het Bibob- en Damoclesbeleid

Wij vergroten het veiligheidsbewustzijn en de zelfredzaamheid in de samenleving

We geven uitvoering aan het Integraal Veiligheidsbeleid 2024-2027

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 2 | Verkeer en vervoer

Programma 2 | Verkeer en vervoer

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Verkeer, vervoer en wegen

Wat willen we bereiken?

De 16 dorpen in onze gemeente zijn goed en veilig toegankelijk

We breiden het netwerk van elektrische laadpunten voor auto’s met 20 uit

We werken mee aan de Doorfietsroute Drachten – Heerenveen

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 3 | Economie

Programma 3 | Economie

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Ondernemen en werkgelegenheid

Wat willen we bereiken?

Opsterland kent een goed economisch en ondernemersklimaat

We actualiseren ons economisch beleid

Thema Grondexploitatie - bedrijventerreinen

Thema Grondexploitatie - bedrijventerreinen

Wat willen we bereiken?

We hebben inzicht in de groei- en ontwikkelmogelijkheden van de bedrijventerreinen

De gemeenteraad stelt in 2025 een visie op bedrijventerreinen vast

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 4 | Onderwijs

Programma 4 | Onderwijs

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Onderwijs

Wat willen we bereiken?

Kinderen hebben gelijke kansen om hun talenten te ontwikkelen

In 2025 continueren we het ‘Talent gedreven werken’ met een nieuwe subsidieaanvraag voor de Gelijke Kansen Alliantie

In 2025 is de verordening bekostiging Leerlingenvervoer aangepast

In 2025 monitoren we het effect van de PeuterPlus-voorziening

Jongeren halen een startkwalificatie in het onderwijs of zijn aan het werk

We werken in 2025 vanuit het regionaal actieplan Regio Zuidoost-Friesland Onderwijs & Gemeenten.

We verbeteren de taalvaardigheid

We monitoren en evalueren in 2025 de extra inzet op het versterken van de taalvaardigheid van de jeugdigen

We zetten ons in om bestaande laaggeletterdheid te verminderen.

Er zijn voldoende geschikte onderwijsgebouwen en –voorzieningen

We voeren het integraal huisvestingsplan (IHP) uit

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 5 | Sport, cultuur en recreatie

Programma 5 | Sport, cultuur en recreatie

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Cultuur

Wat willen we bereiken?

Het cultureel klimaat draagt bij aan de leefbaarheid van Opsterland

De gemeenteraad stelt in 2025 een nieuw cultuureducatiebeleid vast

De gemeenteraad stelt in 2025 een nieuw Fries taalbeleid vast

De gemeenteraad stelt in 2025 nieuw museumbeleid vast

We geven invulling aan de wet zorgplicht bibliotheken

Wij stimuleren de samenwerking tussen de bibliotheken en maatschappelijke organisaties

Thema Recreatie en Toerisme

Inleiding

Wat willen we bereiken?

De kwaliteit van toeristische voorzieningen is (verder) ontwikkeld en verbeterd

De faciliteiten voor toeristen en recreanten zijn in 2025 meetbaar verbeterd

Thema Openbaar groen

Inleiding

Wat willen we bereiken?

We investeren in de Mienskip en in vertrouwen in de gemeentelijke overheid

We begeleiden initiatieven vanuit de samenleving

Thema Sport

Wat willen we bereiken?

Wij hebben goede sportaccommodaties. Sporten is bereikbaar voor iedereen

In 2025 hebben wij de benodigde en gewenste investeringen in buitensportaccommodaties tot en met 2040 in beeld gebracht

In 2025 is 75% van de sportaanbieders actief met sociaal veilige sport en positief sportklimaat

In 2025 laten we minstens 120 volwassenen met een laag inkomen en minstens 150 kinderen structureel sporten

In 2025 organiseren wij valpreventieve beweeginterventies

We monitoren het sportgedrag van onze inwoners

We realiseren in 2024 en 2025 de vernieuwing en uitbreiding van sportcentrum Kortezwaag in Gorredijk

Wij onderzoeken in 2025 hoe wij gymnastiek- en turnverenigingen kunnen ondersteunen in hun bestaan om peuter- en kleutergymnastiek te behouden

Wij stimuleren de begeleiding in de kinderopvang en het peuteronderwijs om kinderen zoveel mogelijk te laten bewegen

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 6 | Sociaal domein

Programma 6 | Sociaal domein

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Uitvoering sociale wetgeving

Wat willen we bereiken?

Meer inwoners zijn financieel gezond

De gemeenteraad stelt een beleidsnota voor minima en armoede vast

We bereiden ons voor op de nieuwe wettelijke taak van basisdienstverlening voor schuldhulpverlening

We continueren onze inzet met betrekking tot de communicatie over financieel gezond gedrag en de gemeentelijke inkomensvoorzieningen

We implementeren de wetswijziging Participatiewet in Balans

Minder inwoners leven van een bijstandsuitkering

Caparis ontwikkelt zich verder naar een toekomstbestendig sociaal ontwikkelbedrijf

We bereiden ons voor op de implementatie van het wetsvoorstel ‘van school naar duurzaam werk’ en het wetsvoorstel Participatiewet in Balans.

We intensiveren onze aanpak voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt

We stimuleren de participatie van inburgeraars, onder andere met 16 werkervaringsplekken bij Caparis .

We werken de Strategische Koers 2022-2026 voor de arbeidsmarktregio uit in meerdere uitvoeringsplannen.

Thema Maatschappelijke ondersteuning

Wat willen we bereiken?

Inwoners houden de regie over hun eigen leven en kunnen zelfstandig blijven wonen.

De gemeenteraad stelt een Lokale Inclusie Agenda vast

Er wordt een beleidsnotitie over mantelzorg aan u voorgelegd

We kopen nieuwe wmo-maatwerkvoorzieningen in.

We voeren in 2025 een verkennend onderzoek uit naar de ondersteuning van mensen met onbegrepen gedrag

Wij stellen een nieuwe subsidieregeling voor sociaal-cultureel werk op

Wij stellen een uitvoeringsagenda dementievriendelijke gemeente op

Met preventie voorkomen en beperken we problemen en versterken we de zelfredzaamheid

We stellen in 2025 een plan van aanpak op voor GALA en voeren dat uit

We voeren het actieplan preventie voor 2025 uit

Thema Jeugdhulp

Wat willen we bereiken?

Jeugdigen ontwikkelen zich zo goed mogelijk

In 2025 geven we invulling aan het project ‘Van 18- naar 18+’

We geven in 2025 invulling aan de Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)-aanpak voor jeugdigen van 10 tot 18 jaar

We monitoren, evalueren, stellen bij en continueren in 2025 de samenwerking tussen het onderwijs en zorg in de aanpak ‘Consulent Jeugd op school’

We ontwikkelen in 2025 de preventieve aanpak (Kansrijke start) door, voor kinderen tussen de -10 maanden en 2,5 jaar

Voor de meest kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen is passende jeugdhulp beschikbaar

We voeren in 2025 de acties uit van de Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028

We voeren in 2025 de acties uit van het actieprogramma Fryske Regiovisie Jeugdhulp 2022-2026

We voeren in 2025 de acties uit van het Toekomstscenario Fryslân

Wij evalueren in 2025 de aanpak gericht op het normaliseren van problematiek

Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Wat willen we bereiken?

In elk dorp waar nu ook een dorpshuis is, is een dorpshuisfunctie aanwezig

We faciliteren toekomstbestendige dorpshuisfuncties in de dorpen.

Wij zoeken de verbinding met de dorpen en enthousiasmeren inwoners om initiatieven te starten om hun leefomgeving te verbeteren

In 2025 hebben in alle dorpen Doarpspetearen plaatsgevonden

Wij continueren de subsidieregeling Dorpsbudgetten

Wij ondersteunen minimaal 15 inwonersinitiatieven met een financiële bijdrage vanuit de subsidieregeling Foar ús Doarp

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 7 | Volksgezondheid en milieu

Programma 7 | Volksgezondheid en milieu

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Milieu

Inleiding

Wat willen we bereiken?

De omgeving en het rioolstelsel in Opsterland zijn klimaatadaptief en waterrobuust

We hebben in 2025 100% van de huidige en te verwachten knelpunten van wateroverlast in beeld

Vrijwilligers ruimen het zwerfafval op

We faciliteren himmelploegen die vrijwillig zwerfafval opruimen

Er is een gezonde balans tussen natuurlijke duisternis en een veilige leefomgeving

In 2025 is 95% van de huidige installaties voorzien van LED-verlichting

Thema Gezondheid en Leefstijl

Wat willen we bereiken?

Onze inwoners sporten en bewegen om gezond te blijven

In 2025 gaan we onderzoeken hoe wij de leefomgeving gezond kunnen houden

In 2025 haalt minstens 75% van de scholen het Gezonde school-vignet

In 2025 hebben 3 sportverenigingen een gezond voedingsaanbod in hun kantine

Thema Duurzaamheid

Wat willen we bereiken?

De gemeente geeft het goede voorbeeld op het gebied van duurzaamheid

In 2026 is de helft van ons gemotoriseerde gereedschap elektrisch

Wij nemen concrete maatregelen om onze gemeentelijke gebouwen te verduurzamen

Wij organiseren en faciliteren campagnes op het gebied van duurzaamheid en energietransitie

Wij voeren het communicatieplan en de reductiemaatregelen van de CO2-prestatieladder uit

Wij halen in 2035 een energiebesparing van een equivalent van 150.000 MWh

We geven in 2025 in onze nieuwe (prestatie)afspraken met woningcorporaties over de verduurzaming van woningen specifiek aandacht aan eigenaren van voormalige huurwoningen

We geven uitvoering aan de specifieke uitkering lokale aanpak isolatie

We maken met zes dorpen/energiecoöperaties wijkuitvoeringsplannen om aardgas te besparen

Wij bouwen het OWO-Energiebureau verder uit

Wij stellen een Soortenmanagementplan op

Wij realiseren in 2035 een equivalent van 450.000 MWh duurzaam opgewekte energie

We doen onderzoek naar (kleinschalige) collectieve warmte-oplossingen

We gaan onderzoek doen ten behoeve van het ontwikkelen van energiehubs en starten waar mogelijk met de uitvoering

We gaan onderzoek doen ten behoeve van het ontwikkelen van projecten voor duurzame opwek en/of opslag

We leggen een plan voor het oprichten van een gemeentelijk energiebedrijf voor aan de gemeenteraad en geven daar een vervolg aan

Wij actualiseren de Transitievisie Warmte en werken dit uit in een Warmteprogramma

Wij faciliteren en stimuleren initiatieven die bijdragen aan de doelstellingen

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden

Programma 8 | Bouwen, wonen en gronden

Kaderstellende documenten

Reguliere werkzaamheden

Thema Ruimtelijke ordening

Wat willen we bereiken?

De gronden in Opsterland hebben een functie die is afgestemd op de functie van de andere (aangrenzende) gronden

Opstellen ruimtelijk kwaliteitsbeleid

Thema Wonen

Wat willen we bereiken?

De woningvoorraad kent mogelijkheden voor doorstroming

Thema Landschap, Natuur, Biodiversiteit, Landbouw en Erfgoed

Wat willen we bereiken?

Het behoud van waardevolle historische objecten is geborgd in beleid

We hebben in 2025 instrumenten voor het behoud van waardevolle historische objecten en erfgoed

We behouden landschappelijk en cultuurhistorisch kenmerkende elementen

In 2025 onderzoeken we de mogelijkheid om een beschermde status te geven aan beeldbepalende delen van het landschap

Thema Grondexploitatie - niet bedrijventerreinen en vastgoed

Wat willen we bereiken?

Het gemeentelijk vastgoed is geschikt voor de doelen die in de begroting staan

Wij organiseren in 2025 het vastgoedbeheer volgens de kadernota Vastgoedbeleid (2022)

Wij hebben een toekomstgericht woonklimaat

We zetten in 2025 concrete stappen in de sleutelprojecten woningbouw

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten

Toelichting op de financiën

Paragrafen

Lokale heffingen

Lokale heffingen

Kostendekkendheid

Afval

Riolering

Omgevingsvergunningen

Lokale lastendruk

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding

Risicobeheersing

Weerstandsvermogen

Kengetallen

Toelichting kengetallen

Frauderisico's en continuïteit

Onderhoud kapitaalgoederen

Onderhoud kapitaalgoederen

Verharding en openbare verlichting

Riolering

Vaarwegen en kunstwerken (water)

Groen

Gebouwen

Financiering

Financiering

Bedrijfsvoering

Bedrijfsvoering

Kaderstellende documenten

Accountantscontrole en rechtmatigheid

Informatiebeveiliging

Openbaarheidsparagraaf

Inleiding

Waar staan we?

Wat gaan we in 2025 doen?

Verbonden partijen

Verbonden partijen

Overzicht verbonden partijen

Grondbeleid

Grondbeleid

Ontwikkelingen grondbedrijf

Investeringen

Inleiding

De Finne

Burgemeester Harmsma school

It Aventoer

Vervangen fietspad Boerestreek, Binnenwij, Weinterp

Tractie

Kunstwerken

Riolering

(Kunst) grasvelden

Overzicht lopende investeringen

OWO samenwerking

Inleiding

Algemene ontwikkelingen

Onze prioriteiten voor 2025

Financiële begroting

Overzicht van baten en lasten

Totaaloverzicht per programma

Totaaloverzicht baten en lasten

Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd

Programma 0 - Bestuur en ondersteuning

Programma 1 - Veiligheid

Programma 2 - Verkeer en vervoer

Programma 3 - Economie

Programma 4 - Onderwijs

Programma 5 - Sport, cultuur en recreatie

Programma 6 - Sociaal domein

Programma 7 - Volksgezondheid

Programma 8 - Bouwen, wonen en gronden

Incidentele baten en lasten

Uiteenzetting financiële positie

Balans

EMU-Saldo

Reserves

Structurele reserve onttrekkingen en stortingen

Voorzieningen

Bijlage: Overzicht geraamde baten en lasten per taakveld

Overzicht geraamde baten en lasten per taakveld