Programma 6 | Sociaal domein

Programma 6 | Sociaal domein

Terug naar navigatie - Programma 6 | Sociaal domein

Inwoner voorop

In Opsterland willen wij dat het goed gaat met onze inwoners. Wij vinden het belangrijk dat iedereen een fijn leven kan hebben en zijn eigen keuzes kan maken. Daarom kijken we naar wat er allemaal speelt in onze gemeenten en wat we kunnen doen om te helpen.

Betaald werk

We gaan een extra inspanning leveren om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen. We doen dit samen met onze partners in de arbeidsmarktregio. Hierdoor hebben minder mensen een bijstandsuitkering nodig en halen zij eigenwaarde uit het verdienen van eigen inkomen. In 2025 gaat de wet 'van school naar duurzaam werking. Het doel van dit wetsvoorstel is om jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt de juiste begeleiding en ondersteuning te geven richting economische zelfstandigheid.

Armoede

We hebben als gemeente een beperkte rol bij het tegengaan van armoede. Die rol nemen we, bijvoorbeeld door meer in te zetten op schuldenpreventie. Een ander voorbeeld is dat we ervoor zorgen dat meer mensen die ervoor in aanmerking komen daadwerkelijk gebruik maken van onze gemeentelijke inkomensvoorzieningen. Vanaf 1 januari 2025 gaat de 'Participatiewet in Balans in werking'. Het doel van de wet is gemeenten meer ruimte te geven om te handelen vanuit de menselijke maat.

Zorg

Wij willen gezondheid en welzijn zoveel mogelijk bevorderen en problemen zo vroeg mogelijk oplossen. Dit doen wij het liefst door het faciliteren en ondersteunen van de eigen familie, vrienden, het dorp en laagdrempelige vormen van hulp. We streven ernaar dat mensen eerder hulp krijgen, voordat problemen ernstig worden. Dit noemen wij de 'beweging naar de voorkant'. 

Om goed in te spelen om deze veranderingen willen wij meer werken in het gedachtegoed van positieve gezondheid. De aandacht gaat uit naar wat de inwoner kan en wil, en wat hun leven betekenisvol maakt; niet meer naar de klachten en het probleem. 

Jeugdhulp

Bij de jeugdhulp gaat het allereerst om de jeugdige en om wat die nodig heeft. Tegelijk besteden we een groot deel van onze begroting aan die jeugdhulp. Daarom houden we deze hulp bereikbaar én betaalbaar. Ook hier richten we ons nadrukkelijk op het voorkomen van (duurdere) zorg.  Net zoals we dat bij de WMO/zorg doen, nemen we diverse maatregelen om dat te bereiken. Daarbij werken we nauw samen met de scholen.

Dorpen

Hoe we met onze dorpen omgaan, staat ook in dit programma van de begroting. Nieuw dorpenbeleid wordt leidend voor de komende jaren. Daarnaast gaan we verder met de doarpspetearen (voorheen noemden we dit dorpstafels). Verder ronden de dorpen en de gemeente de actieplannen voor de dorpshuizen af.

Vluchtelingen

Nog steeds vragen zowel vluchtelingen uit Oekraïne als statushouders en vluchtelingen uit de rest van de wereld onze aandacht. De huisvesting van vluchtelingen en statushouders voeren wij projectmatig uit. Dat staat daarom in de paragraaf Projecten.

Kaderstellende documenten

Terug naar navigatie - Kaderstellende documenten

Preventieagenda Opsterland 2021-2030
Beleidsnota nieuwe Wet inburgering 2022
Fryske Regiovisie Jeugd 2023
Visie complementaire ondersteuning 2023
Kadernota Dorpshuizenbeleid 2021 - 2026
Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Opsterland 2023
Verordening beslistermijn schuldhulpverlening Opsterland 2023
Re-integratieverordening gemeente Opsterland 2023
Verordening Hart voor de Jeugd 2024

Reguliere werkzaamheden

Terug naar navigatie - Reguliere werkzaamheden
  • Verstrekken bijstandsuitkeringen
  • Ondersteuning bij re-integratie naar regulier werk of werk via Caparis
  • Aanbieden jeugdhulp en andere ondersteuning voor kinderen, jongeren en gezinnen
  • Aanbieden ondersteuning WMO voor ouderen, mantelzorgers e.d. (bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, hulpmiddelen, gehandicaptenparkeerplaats)
  • Zorgen voor dagbesteding en begeleiding
  • Ondersteuning bij geldzorgen en schulden
  • Zorgen voor inburgering statushouders
  • Zorgen voor opvang vluchtelingen Oekraïne
  • Subsidiëren sociaal-cultureel werk
  • Bieden welzijnswerk (jongerenwerk e.d.)
  • Ondersteuning dorpen, dorpshuizen en plaatselijk belangen
  • Behandeling klachten en bezwaren 

Thema Uitvoering sociale wetgeving

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Meer inwoners zijn financieel gezond

Terug naar navigatie - Meer inwoners zijn financieel gezond

Wat gaan we daarvoor doen?

Minder inwoners leven van een bijstandsuitkering

Terug naar navigatie - Minder inwoners leven van een bijstandsuitkering

Wat gaan we daarvoor doen?

Thema Maatschappelijke ondersteuning

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Inwoners houden de regie over hun eigen leven en kunnen zelfstandig blijven wonen.

Terug naar navigatie - Inwoners houden de regie over hun eigen leven en kunnen zelfstandig blijven wonen.

Wat gaan we daarvoor doen?

Thema Jeugdhulp

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Jeugdigen ontwikkelen zich zo goed mogelijk

Terug naar navigatie - Jeugdigen ontwikkelen zich zo goed mogelijk

Wat gaan we daarvoor doen?

Voor de meest kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen is passende jeugdhulp beschikbaar

Terug naar navigatie - Voor de meest kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen is passende jeugdhulp beschikbaar

Wat gaan we daarvoor doen?

Thema Dorpenbeleid en dorpshuizen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wij zoeken de verbinding met de dorpen en enthousiasmeren inwoners om initiatieven te starten om hun leefomgeving te verbeteren

Terug naar navigatie - Wij zoeken de verbinding met de dorpen en enthousiasmeren inwoners om initiatieven te starten om hun leefomgeving te verbeteren

Wat gaan we daarvoor doen?

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren

   

Opsterland Opsterland Opsterland Opsterland Nederland Nederland Nederland Nederland
Beleidsindicatoren Eenheid 2020 2021 2.022 2023 2020 2021 2.022 2023
Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar 638 653 654 680,2 796 805 825 836,6
Jongeren met een delict voor de rechter % 12 tot en met 21 jarigen 1% 1% 1% * 1% 1% 1% *
Achterstand onder jeugd - Kinderen in uitkeringsgezin % Kinderen in uitkeringsgezin 4% 4% 4% * 6% 6% 6% *
Achterstand onder de jeugd - Werkloze jongeren % Werkloze jongeren 3% 2% 2% * 2% 2% 1% *
Netto arbeidsparticipatie % Van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking 69% 71% 1 73,3% 70% 70% 1 7310,0%
Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 379 ^ 292 258,2 242,8 460^ 431 366,7 344,8
Lopende re- integratievoorzieningen Aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar 172,6 183,4 206,8 206,1 202,0 197,7 197,7 191,5
Jongeren met jeugdhulp % Van alle jongeren tot 18 jaar 10,2% 9,6% 11,1% 11,9 11,9% 10,5% 13,2% 13,5
Jongeren met jeugdbescherming % Van alle jongeren tot 18 jaar 1,7% 1,7% 1,4% 1,5 1,2% 1,2% 1,2% 1,1
Jongeren met jeugdreclassering % Van alle jongeren van 12 tot 23 jaar 0,2% 0,3% 0 * 0,4% 0,3% 0 *
WMO Clienten met een maatwerkarrangement Aantal per 10.000 inwoners 610 610 610 600 700 649 700 700
* voor deze periode zijn (nog) geen cijfers bekend (gemaakt).
Bron: www.waarstaatjegemeente.nl - Bron geraadpleegd op 17 juli 2024
^ De daling van het aantal personen met een bijstandsuitkering t.o.v. 2020 wordt veroorzaakt door het beroep op de (tijdelijke) TOZO regeling.

Wat mag het kosten

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten

Mutaties in de reserves worden verwerkt in programma 0 maar niet alle reserves hebben betrekking op programma 0. Om een juiste financiële analyse per programma te kunnen maken zijn in onderstaande tabel de mutaties van de reserves van programma 6 meegenomen.

Exploitatie
x € 1.000 Real. 2023 Begr. 2024 (incl wijz.) Begr. 2025 MJB 2026 MJB 2027 MJB 2028
Lasten 40.395 45.681 44.096 40.422 40.322 40.241
Baten 10.970 14.693 13.060 10.108 9.983 9.983
Saldo voor bestemming -29.425 -30.987 -31.035 -30.314 -30.339 -30.258
Mutaties reserves
Lasten 310 30 30 30 30 30
Baten 366 308 80 - - -
Saldo na bestemming -29.369 -30.709 -30.985 -30.344 -30.369 -30.288
Specificatie per taakveld
x € 1.000 Begr. 2024 (incl wijz.) Begr. 2025 Mut B24<>B25
Lasten
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 7.044 5.498 -1.546
6.23 Toegang en eerstelijnsvoorziening Intergraal 1.080 835 -245
6.3 Inkomensregelingen 11.445 11.441 -4
6.4 Begeleide participatie 3.523 3.410 -112
6.5 Arbeidsparticipatie 1.347 1.282 -65
6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) 1.200 1.200 -
6.711 Hulp bij het huishouden (WMO) 3.129 3.129 -
6.712 Begeleiding (WMO) 1.925 1.925 -
6.713 Dagbesteding (WMO) 1.150 1.150 -
6.751 Jeugdhulp ambulant lokaal 6.924 7.324 400
6.761 Jeugdhulp met verblijf lokaal 850 850 -
6.763 Jeugdhulp met verblijf landelijk 1.000 1.000 -
6.792 PGB Jeugd 550 550 -
6.811 Beschermd wonen (Wmo) 7 7 -
6.821 Jeugdbescherming 700 700 -
6.91 Coördinatie en beleid Wmo 3.613 3.420 -193
6.92 Coördinatie en beleid Jeugd 193 374 181
45.681 44.096 -1.585
Baten
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 4.578 3.173 -1.404
6.23 Toegang en eerstelijnsvoorziening Intergraal 50 - -50
6.3 Inkomensregelingen 9.407 9.407 -
6.5 Arbeidsparticipatie 54 - -54
6.6 Maatwerkvoorziening (WMO) 230 230 -
6.811 Beschermd wonen (Wmo) 375 250 -125
Totaal Baten 14.693 13.060 -1.633
Saldo voor bestemming -30.987 -31.035 -48
Stortingen reserves -30 -30 0
Onttrekkingen reserves 308 80 -228
Totaal mutaties reserves 278 50 -228
Saldo na bestemming -30.709 -30.985 -276

Toelichting op de financiën

Terug naar navigatie - Toelichting op de financiën

Algemeen:

Nieuwe taakvelden jeugd en WMO
Vanaf 2023 geldt voor gemeenten een verfijnde Iv3-indeling voor Jeugd en Wmo. Deze nieuwe indeling heeft tot knelpunten geleid bij veel gemeenten, vooral op het terrein van Jeugd. Daarom hebben VWS, BZK en VNG gewerkt aan een aangepaste Iv3-indeling voor Jeugd en Wmo per 2025.

Toegang en eerstelijnsvoorzieningen
Om de totale uitgaven voor Jeugd en Wmo inzichtelijk te krijgen en meer inzicht te krijgen in het zogenoemde voorliggend veld, is ervoor gekozen om de uitgaven aan de toegang en eerstelijnsvoorzieningen apart voor Jeugd en Wmo uit te vragen. Voorheen stonden deze uitgaven in taakveld 6.2.

Jeugd
Eén van de knelpunten van de indeling op het terrein van Jeugd was dat gemeenten hun kosten niet goed konden toedelen aan deze taakvelden. Bij de nieuwe indeling is daarom gekozen voor een hoger abstractieniveau. Daarbij is aangesloten bij de categorieën van de CBS-beleidsinformatie Jeugd (jeugdhulp zonder verblijf, jeugdhulp met verblijf, jeugdbescherming, jeugdreclassering, pgb). Daarnaast wordt specialistische zorg op lokaal, regionaal en/of landelijk niveau inzichtelijk.  

Het saldo van dit programma is in 2025 € 276.000 nadeliger dan in 2024.

Lasten

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie: de lasten zijn in 2025 € 1.546.000 gedaald.

In 2024 waren kosten begroot voor:

  • De opvang van ontheemden uit Oekraine (€ 4.1 mln).  Voor 2025 is hiervoor € 2,8 mln opgenomen.  Deze daling van € 1,3 mln geeft bij de baten een tegengesteld effect.
  • De regiodeal ZO Friesland (€ 53.000, VJR). De baten geven een tegengesteld effect. 
  • De uitvoering van de Welzijnsnota (€ 55.000, VJR2024).

Taakveld 6.23 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen: de lasten zijn in 2025 € 245.000 gedaald.

In 2024 waren kosten begroot voor:

  • Het versterken van de lokale gemeentelijke toegang (€ 195.000, PPB2021). 
  • De inzet van een Wijk-GGD-er (€ 50.000). De baten geven een tegengesteld effect.

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen: de lasten zijn in 2025 € 4.000 gedaald.

Dit taakveld bevat geen mutaties groter dan € 50.000.

 Taakveld 6.4 Begeleide participatie: de lasten zijn in 2025 € 112.000 gedaald.

  • In 2025 wordt een uitstroom verwacht van werknemers SW bij Caparis, 

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie: de lasten zijn in 2025 € 65.000 gedaald.

  • In 2024 waren kosten begroot voor de ESF+regeling (Europees Sociaal Fonds) (€ 54.000).  De baten geven een tegengesteld effect.

Taakveld 6.751: de lasten zijn met € 400.000 gestegen.

  • In 2025 is er voor € 450.000 aanvullende lasten jeugdzorg opgenomen. Na 2025 zijn deze extra middelen niet nodig vanwege aanvullende maatregelen op beleid en uitvoering. 

Taakveld 6.91 en 6.92 Coördinatie en beleid Wmo en Jeugd: de lasten zijn in 2025 per saldo € 12.000 gedaald.

  • Deze mutatie is het gevolg van de nieuwe taakvelden voor Wmo en Jeugd.

Baten

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie: de baten zijn in 2025 € 1.404.000 gedaald.

  • De baten voor de opvang van ontheemden uit Oekraine zijn in 2025 lager begroot (€ 1,3 mln.).
  • In 2024 waren baten begroot voor de regiodeal ZO Friesland (€ 53.000, VJR). 

Taakveld 6.23 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen: de baten zijn in 2025 € 50.000 gedaald.

  • In 2024 is een subsidie toegekend voor een Wijk-GGD-er (€ 50.000).

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie: de baten zijn in 2025 € 54.000 gedaald.

  • In 2024 waren baten van de ESF+gelden begroot (€ 54.000).

Taakveld 6.811 Beschermd Wonen: de baten zijn € 125.000 gedaald.

  • Deze mutatie is het gevolg van de overheveling van cliënten van Beschermd Wonen (BW) WMO naar BW WLLZ en de aanpassing van de landelijke budgetten.

Reserves:

In 2025 wordt € 30.000 in de reserve Verbouw Dorpshuizen gestort en € 80.000 wordt onttrokken voor extra inzet voor taken op het gebied van participatie.