Programma 6 | Sociaal domein

Introductie op het programma en relevante trends en ontwikkelingen

In 2023 hebben we koers gezet in het Sociaal Domein door de transformatie die eerder is ingezet verder vorm te geven, waarbij we ook gewerkt hebben aan het versterken van de toegang door ons gebiedsteam. We hebben daarbij ‘de krêft fan de mienskip’ benut en keken naar mogelijkheden van inwoners in plaats van beperkingen. De ingezette bezuinigingen die vanaf 2020 zijn ingevoerd, hebben de afgelopen jaren geleid tot lagere kosten en een verbeterde beheersing in het Sociaal Domein. Hierdoor hebben we meer grip op en beter inzicht in onze uitgaven gekregen. Tegelijk blijven de uitdagingen en onzekerheden voor de komende jaren onverminderd groot, mede door nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen en wetswijzigingen. Daarnaast zijn door relatief hoge inflatie ook de kosten fors gestegen. Hierdoor is de begroting 2023 bijgesteld.

De Koers Sociaal Domein was ook in 2023 leidend in ons handelen, waarbij we werkten aan een leefbare, inclusieve samenleving.  De Mienskip had hierin een grote rol. Een belangrijke opgave daarin was de Preventie Agenda Opsterland 2021 – 2030, waarbij de gemeente zich voor de lange termijn wil blijven inzetten op preventie en welzijn van de inwoners.

In het sociaal domein hebben we ingezet op lichte en algemene zorg waar mogelijk, complexe en gespecialiseerde zorg waar nodig, ondersteuning zo veel mogelijk dichtbij, op maat en passend bij de behoefte, vraag- en resultaatgericht werken, gericht op mogelijkheden, niet op onmogelijkheden, iedereen doet mee en participeert binnen de mogelijkheden. Binnen de WMO is de vraag naar huishoudelijke hulp gestegen en zijn de overige voorzieningen stabiel gebleven. Het aantal jeugdigen dat jeugdzorg nodig heeft is gestegen in 2023.

Werk heeft geholpen om het inkomen te verhogen, maar ook om meer structuur te ervaren en de gezondheid te verbeteren. De daling van het aantal uitkeringen heeft doorgezet.  Ook hebben we ingezet op het beter gebruikmaken van de voorliggende voorzieningen: hoe kan de zorg samen met de inzet van de dorpen en professionals dichter bij de mens worden gebracht, waardoor zwaardere zorg mogelijkerwijs voorkomen kan worden. Afgelopen jaar is Specialistische Jeugdzorg opnieuw ingekocht, deze inkoop verliep provinciaal via Sociaal Domein Fryslân. 

Preventie Agenda Opsterland 2021-2030

Beleidsnota Nieuwe Wet inburgering 2022

Fryske Regiovisie Jeugd

Visie complementaire ondersteuning

Kadernota Dorpshuizenbeleid 2021 - 2026

Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Opsterland 2023

Verordening beslistermijn schuldhulpverlening Opsterland

Re-integratieverordening gemeente Opsterland 2023

Verordening Hart voor de Jeugd 2020

   

Mutaties in de reserves worden verwerkt in programma 0 maar niet alle reserves hebben betrekking op programma 0. Om een juiste financiële analyse per programma te kunnen maken zijn in onderstaande tabel de mutaties van programma 6 reserves meegenomen.

Het saldo van dit programma is in 2023 € 2.000 voordeliger dan de begroting. 

Taakveld 6.1. Samenkracht en burgerparticipatie geeft in 2023 een voordeel van € 127.000 
De kosten voor welzijns-, vrijwilligers- en jongerenwerk laten gezamenlijk een voordeel zien van € 113.000. Dit voordeel wordt mede veroorzaakt omdat in 2023 extra middelen voor het Gezond en Actief Leven Akkoord zijn ontvangen waarvan welzijnstaken zijn gefinancierd.  Voor € 100.000 wordt voor het budget Welzijn een resultaatbestemming aangevraagd om in 2024 de welzijnsnota verder vorm te kunnen geven.

Op de verschillende onderdelen van het dorpenbeleid is er een financieel voordeel van € 31.000. De verschillende projecten voor Geweldig Gorredijk laten een voordeel zien van € 64.000. De exploitatiekosten van de diverse mfc's en dorpshuizen geven in 2023 per saldo een nadeel van € 47.000.  Meer inzet op inburgering dan voorzien geeft een nadeel van € 17.000. De coronakosten geven een nadeel van € 4.000.

De overige posten zijn per saldo € 13.000 nadelig. 

Taakveld 6.2 Wijkteams geeft in 2023 een nadeel van € 41.000 
Het nadeel van € 119.000 op de ondersteunende kosten gebiedsteams wordt onder andere veroorzaakt door stijgende doorbelastingen van Sociaal Domein Fryslân en andere structurele lasten.
Er wordt minder gebruikt gemaakt van het calamiteitenbudget Sociaal Domein, dat brengt een voordeel van € 74.000 met zich mee.

De overige posten zijn per saldo € 4.000 voordelig.

Taakveld 6.3 Inkomensregeling geeft in 2023 een voordeel van € 180.000
Er is een voordelig saldo op de inkomensregelingen van € 130.000. Dit overschot zal leiden tot een lager budget in de komende jaren.

We zien binnen de inkomensregelingen de uitgaven aan de loonkostensubsidie stijgen en dat wordt dan gecompenseerd met lagere uitgaven aan de uitkeringen.

Verder is er een voordeel van € 58.000 op de diverse minimaregelingen. 

De overige posten zijn per saldo € 8.000 nadelig.

Taakveld 6.4 Begeleide participatie geeft in 2023 een nadeel van € 92.000 
De jaarlijkse bijdrage aan Caparis was € 92.000 hoger dan geraamd. Deze hogere uitgaven zijn mede veroorzaakt door de aanpassing van de cao's in 2023 voor de mensen die bij de Sociale Werkvoorziening werken.

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie geeft in 2023 een nadeel van € 147.000 
Dit nadeel wordt veroorzaakt doordat bij de najaarsrapportage er een verhoging van € 147.000 heeft plaats gevonden van het budget voor de inkomsten. Omdat abusievelijk het budget voor de uitgaven niet met dit bedrag is verhoogd is er nu in 2023 op dit taakveld een tekort ontstaan.

Taakveld 6.6, 6.71 en 6.81 (kosten voor de uitvoering van de WMO) geven een voordeel van € 184.000 
Er is een voordeel op de kosten voor individuele en collectieve voorzieningen WMO en PGB van € 91.000. De stijging van het aantal nieuwe cliënten was lager dan ingeschat en per cliënt werd minder zorg en gemiddeld minder zware zorg ingezet.
Beschermd Wonen (BW) geeft een voordeel van € 55.000. De uitvoering en financiering van BW vindt provinciebreed plaats.  Coronakosten geven een nadeel van € 50.000.
De maatschappelijke opvang en vrouwenopvang (MOVO) geeft een voordeel van € 92.000 door een positieve afrekening betreffende jaar 2022.

De overige kosten zijn per saldo € 4.000 nadelig.

Taakveld 6.72, 6.73, 6.74 en 6.82 (kosten voor de uitvoering van Jeugd) geven een nadeel van € 285.000. 

Er is een nadeel op de kosten voor individuele en collectieve voorzieningen WMO en PGB van € 267.000. De stijging van het aantal kinderen dat een beroep doet op de Jeugdzorg is groter dan ingeschat en ook zien we een stijging van de gemiddelde intensiteit van de ingezette zorg.

De coronakosten geven een nadeel van € 18.000.

De mutatie in de reserves geeft een voordeel van € 77.000

De coronakosten zijn onttrokken uit de reserve Corona.