Financiële begroting

Overzicht van baten en lasten

Totaaloverzicht per programma

Terug naar navigatie - Totaaloverzicht per programma

De begrote baten en lasten zijn als volgt over de diverse programma's verdeeld. De financiële analyses zijn per programma opgenomen in de beleidsbegroting.

Programmaplan begroting 2024 (x € 1.000)
Programma's Baten Lasten Saldo
0 Bestuur en ondersteuning 891 15.049 -14.158
1 Veiligheid 4.118 6.527 -2.409
2 Verkeer en vervoer 200 4.004 -3.804
3 Economie 495 829 -334
4 Onderwijs 361 3.048 -2.687
5 Sport, cultuur en recreatie 452 7.196 -6.744
6 Sociaal domein 10.192 38.418 -28.226
7 Volksgezondheid en milieu 7.809 8.612 -803
8 Bouwen, wonen en gronden 1.466 2.484 -1.018
Algemene dekkingsmiddelen 68.455 934 67.521
Overhead 353 3.845 -3.492
Vennootschapsbelasting 0 0 0
Onvoorzien 0 0 0
Resultaat voor bestemming 94.792 90.946 3.846
Mutaties in de reserves:
0 Bestuur en ondersteuning 17 0 17
1 Veiligheid 0 0 0
2 Verkeer en vervoer 0 0 0
3 Economie 0 220 -220
4 Onderwijs 0 0 0
5 Sport, cultuur en recreatie 177 0 177
6 Sociaal domein 0 30 -30
7 Volksgezondheid en milieu 61 0 61
8 Bouwen, wonen en gronden 79 0 79
Totaal mutaties reserves 334 250 84
Resultaat na bestemming 95.126 91.196 3.930

Totaaloverzicht baten en lasten

Terug naar navigatie - Totaaloverzicht baten en lasten
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 90.000 97.157 90.946 86.095 85.053 84.698
Baten 99.366 95.464 94.792 92.565 83.922 83.784
Saldo voor bestemming 9.366 -1.693 3.846 6.470 -1.131 -914
Mutaties reserves
Lasten 1.526 14.535 250 250 250 250
Baten 6.960 16.047 334 314 314 314
Saldo na bestemming 14.800 -181 3.930 6.534 -1.067 -850

Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd

Terug naar navigatie - Gronden waarop de ramingen zijn gebaseerd

De ramingen zijn gebaseerd op bestaand beleid. Bedragen (zowel de baten als lasten) zijn niet meerjarig geïndexeerd. De baten met betrekking tot belastingen en heffingen zijn voor 2024, waar mogelijk geïndexeerd met het percentage CPI (consumenten prijs index) van 3,1%. Bij het bepalen van de loonkosten is rekening gehouden met (verwachte) cao-afspraken.

Programma 0 - Bestuur en ondersteuning

Terug naar navigatie - Programma 0 - Bestuur en ondersteuning
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 21.149 21.624 19.828 19.102 18.819 18.646
Baten 70.509 66.230 69.699 71.735 65.243 64.967
Saldo voor bestemming 49.360 44.606 49.871 52.633 46.424 46.321
Mutaties reserves
Lasten 260 13.575 - - - -
Baten 1.146 14.350 17 137 137 137
Saldo na bestemming 50.246 45.381 49.888 52.770 46.561 46.458

Programma 1 - Veiligheid

Terug naar navigatie - Programma 1 - Veiligheid
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 3.087 6.243 6.527 2.465 2.449 2.449
Baten 3.541 4.125 4.118 18 18 18
Saldo voor bestemming 454 -2.118 -2.409 -2.447 -2.431 -2.431
Mutaties reserves
Lasten - - - - - -
Baten - - - - - -
Saldo na bestemming 454 -2.118 -2.409 -2.447 -2.431 -2.431

Programma 2 - Verkeer en vervoer

Terug naar navigatie - Programma 2 - Verkeer en vervoer
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 3.687 3.827 4.004 4.072 4.072 4.072
Baten 292 188 200 200 200 200
Saldo voor bestemming -3.395 -3.639 -3.804 -3.872 -3.872 -3.872
Mutaties reserves
Lasten - - - - - -
Baten 185 71 - - - -
Saldo na bestemming -3.210 -3.568 -3.804 -3.872 -3.872 -3.872

Programma 3 - Economie

Terug naar navigatie - Programma 3 - Economie
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 1.715 981 829 794 514 500
Baten 1.316 778 495 523 -22 241
Saldo voor bestemming -399 -203 -334 -271 -536 -259
Mutaties reserves
Lasten 225 155 220 220 220 220
Baten 35 - - - - -
Saldo na bestemming -590 -358 -554 -491 -756 -479

Programma 4 - Onderwijs

Terug naar navigatie - Programma 4 - Onderwijs
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 3.713 4.308 3.048 3.263 3.400 3.492
Baten 720 884 361 379 379 379
Saldo voor bestemming -2.993 -3.424 -2.687 -2.884 -3.021 -3.113
Mutaties reserves
Lasten - - - - - -
Baten 4.845 - - - - -
Saldo na bestemming 1.852 -3.424 -2.687 -2.884 -3.021 -3.113

Programma 5 - Sport, cultuur en recreatie

Terug naar navigatie - Programma 5 - Sport, cultuur en recreatie
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 7.050 7.954 7.196 7.186 7.830 7.633
Baten 636 1.136 452 452 452 452
Saldo voor bestemming -6.414 -6.818 -6.744 -6.734 -7.378 -7.181
Mutaties reserves
Lasten - - - - - -
Baten 356 565 177 177 177 177
Saldo na bestemming -6.058 -6.253 -6.567 -6.557 -7.201 -7.004

Programma 6 - Sociaal domein

Terug naar navigatie - Programma 6 - Sociaal domein
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 37.527 39.710 38.418 38.301 38.251 38.251
Baten 10.352 11.448 10.192 10.066 9.941 9.816
Saldo voor bestemming -27.175 -28.262 -28.226 -28.235 -28.310 -28.435
Mutaties reserves
Lasten 30 30 30 30 30 30
Baten 140 289 - - - -
Saldo na bestemming -27.066 -28.003 -28.256 -28.265 -28.340 -28.465

Programma 7 - Volksgezondheid

Terug naar navigatie - Programma 7 - Volksgezondheid
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 7.900 10.517 8.612 8.569 8.030 8.030
Baten 7.402 9.203 7.809 7.814 7.249 7.249
Saldo voor bestemming -498 -1.314 -803 -755 -781 -781
Mutaties reserves
Lasten 783 775 - - - -
Baten 158 392 61 - - -
Saldo na bestemming -1.123 -1.697 -742 -755 -781 -781

Programma 8 - Bouwen, wonen en gronden

Terug naar navigatie - Programma 8 - Bouwen, wonen en gronden
x € 1.000
Exploitatie Realisatie 2022 Begroting 2023 (incl wijzigingen) Begroting 2024 MJB 2025 MJB 2026 MJB 2027
Lasten 4.172 1.993 2.484 2.343 1.688 1.625
Baten 4.598 1.472 1.466 1.378 462 462
Saldo voor bestemming 426 -521 -1.018 -965 -1.226 -1.163
Mutaties reserves
Lasten 228 - - - - -
Baten 96 380 79 - - -
Saldo na bestemming 294 -141 -939 -965 -1.226 -1.163

Incidentele baten en lasten

Terug naar navigatie - Incidentele baten en lasten
x €1.000
Progr. Omschrijving 2024 2025 2026 2027
Baten
8 Resultaat grondexploitatie 345 216
Onttrekkingen aan de reserves
0 Algemene reserve (teruggave afvalstoffenheffing 2022) 61
5 Reserve recreatie en toerisme 177 177 177 177
8 Reserve invoering omgevingswet 79 - - -
Totaal incidentele baten 662 393 177 177
Lasten
8 Resultaat grondexploitatie 119 119
Dotaties in de reserves:
3 Reserve recreatie en toerisme 220 220 220 220
Totaal incidentele lasten 220 220 339 339
Totaal incidenteel resultaat 442 173 -162 -162

Toelichting Incidentele baten en lasten

Voor het bepalen van het structureel evenwicht van de begroting is het van belang om te weten wanneer uitgaven als structureel of als incidenteel worden beschouwd. Omdat de gemeente structurele taken uitvoert, zijn structurele baten en lasten de regel. Incidentele baten en lasten zijn de uitzondering.
Deze uitzonderingen van incidentele baten en lasten worden volledig opgenomen in het verplichte overzicht van incidentele baten en lasten. Zowel in de begroting en de meerjarenraming als in de jaarrekening.

Bij het bepalen of een post als incidenteel aangemerkt kan worden, dienen de uitgangspunten van het BBV gehanteerd en toegelicht te worden. In de toelichting moet daarom tenminste het volgende zijn opgenomen:
- Waarom deze begrotingspost naar de aard van de raming als incidenteel aangemerkt is;
- De duur waarvoor de begrotingspost geraamd is, waarbij er sprake moet zijn van een duidelijke en onvoorwaardelijke einddatum.

Resultaat grondexploitatie
Mutaties grondexploitaties zijn naar de aard van de raming incidenteel. Het totaal van de lasten en het totaal van de baten grondexploitatie dient in het overzicht van incidentele baten en lasten opgenomen te worden.  Betreft het verwachte resultaat op grondexploitatie plus een dekking voor de rente van de kapitaalverstrekking en de dekking voor de gemaakte uren ontwikkeling, projecten, uitvoering en beheer.

Reserves

Algemene reserve

Het bij de jaarstukken 2022 toegevoegde overdekking op de afvalstoffenheffing wordt onttrokken zodat deze kan worden gebruikt voor het eenmalig verlagen van de afvalstoffenheffing 2024.

Reserve recreatie en toerisme
De baten (toeristenbelasting) worden aan deze reserve toegevoegd en de lasten (kosten van recreatie) wordt aan deze reserve onttrokken. Doel is egalisatie van de kosten.

Reserve invoering omgevingswet

In 2024 is de omgevingswet ingevoerd. Er moet nog wel veel gedaan worden. De bult van het werk zal het maken van het omgevingsplan zijn. Het omgevingsplan is een integraal geheel aan regels dat alle aspecten van de fysieke leefomgeving omvat, feitelijk een toetsingskader. We hebben tot 2029 de tijd om het plan op te stellen. Deze tijd is ook minimaal nodig. Wat hiervoor aan middelen nodig zijn is op dit moment lastig aan te geven. De resultaten van de pilot in Appelscha geven aan dat heel veel inzet zal worden gevraagd. Dit betekent dat zonder extra middelen (inhuur) het niet mogelijk is. Voor 2024 worden een deel van de extra uitgaven gedekt met middelen die we al eerder hebben ontvangen en apart hebben gezet in de reserve Invoering Omgevingswet.

Uiteenzetting financiële positie

Balans

Terug naar navigatie - Balans
x €1.000
Geprognosticeerde balans 2023 tot en met 2027 (ultimo)
Activa 2023 2024 2025 2026 2027
Vaste activa
Immateriële vaste activa 918 873 827 781 735
Materiële vaste activa 60.979 61.025 70.347 76.073 76.053
Financiële vaste activa 27.220 24.548 12.217 5.141 3.652
Totaal vaste activa 89.117 86.446 83.390 81.995 80.441
Vlottende activa
Voorraden -397 220 869 -0 -0
Uitzettingen <1 jr 2.070 5.570 10.570 9.570 9.570
Liquide middelen 1.646 -8 -202 -92 -1.248
Overlopende activa 10.740 10.740 10.740 10.740 10.740
Totaal vlottende activa 14.059 16.522 21.977 20.218 19.062
Totaal activa 103.176 102.967 105.367 102.213 99.503
Passiva 2023 2024 2025 2026 2027
Vaste passiva
Eigen vermogen 39.232 43.139 49.609 48.481 47.570
Voorzieningen 8.071 7.755 7.485 7.259 7.260
Vaste schulden 33.000 29.200 25.400 23.600 21.800
Totaal vaste passiva 80.303 80.094 82.494 79.340 76.630
Vlottende passiva
Netto vlottende schulden 5.166 5.166 5.166 5.166 5.166
Overlopende passiva 17.707 17.707 17.707 17.707 17.707
Totaal vlottende passiva 22.873 22.873 22.873 22.873 22.873
Totaal passiva 103.176 102.967 105.367 102.213 99.503

EMU-Saldo

Terug naar navigatie - EMU-Saldo

De begroting is opgesteld in overeenstemming met een stelsel van baten en lasten. 

Het EMU-saldo gaat niet uit van baten en lasten, maar gaat uit van ontvangsten en uitgaven van de gemeente, berekend op transactiebasis en overeenkomstig de voorschriften van het Europese systeem van nationale en regionale rekeningen in de Europese Unie.

Als gevolg van Europese regelgeving mogen EU-lidstaten een begrotingstekort (EMU-saldo) hebben van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (BBP). Aan dit maximale tekort van 3% hebben, naast de Rijksoverheid, ook de decentrale overheden een aandeel. De EMU-systematiek werkt op een andere manier dan het baten- en lastenstelsel dat de gemeenten hanteren. Investeringen tellen bijvoorbeeld niet mee in het stelsel van baten en lasten, daarbij wordt uitgegaan van de kapitaallasten van de investeringen. Investeringen in een jaar tellen echter wel volledig mee in het EMU-saldo. Bij een sluitende begroting kan een gemeente daardoor toch een negatief EMU-saldo hebben. Het begrote EMU-saldo van onze gemeente voor 2024 komt uit op € 5,7 miljoen negatief, wat betekent dat in EMU-termen de uitgaven groter zijn dan de inkomsten

Het jaarlijkse aandeel in het EMU-saldo van de decentrale overheden is gesteld op 0,4%. Er is geen onderverdeling naar gemeenten, provincies en waterschappen vastgesteld. Het aandeel in het EMU-tekort betreft een inspanningsverplichting, er staat momenteel geen sanctie op een eventuele overschrijding van het toegestane EMU-tekort.

x €1.000
Berekening EMU-saldo
2023 2024 2025 2026 2027
1 (+) Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c). -1.693 3.846 6.470 -1.131 -914
2 (-) Mutatie (im)materiële vaste activa 3.137 - 9.276 5.680 -65
3 (+) Mutatie voorzieningen -662 -316 -270 -226 1
4 (-) Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) 105 617 649 -869 -
6 (-) Verwachte boekwinst/verlies bij de verkoop van financiële vaste activa en (im)materiële vaste activa, alsmede de afwaardering van financiële vaste activa - - - - -
Berekend EMU-saldo -5.597 2.913 -3.725 -6.169 -848

Reserves

Terug naar navigatie - Reserves
x € 1.000
Algemene reserve 31-12-22 bij af 31-12-23 bij af 31-12-24 31-12-25 31-12-26 31-12-27
Buffer 7.500 - - 7.500 - - 7.500 7.500 7.500 7.500
Vrij besteedbaar 14.814 14.800 15.162 14.452 - 247 14.205 18.135 24.669 23.604
Totaal algemene reserve 22.314 14.800 15.162 21.952 - 247 21.705 25.635 32.169 31.104
Kapitaallasten dekkingreserves
Verduurzaming gemeentelijke gebouwen 0 3.000 - 3.000 - - 3.000 2.880 2.760 2.640
Werkplek van de toekomst 0 260 75 - 335 - 17 318 302 285 268
Projecten 0 10.000 - 10.000 - - 10.000 10.000 10.000 10.000
Totaal kapitaallasten dekkingreserves 260 13.075 - 13.335 - 17 13.318 13.182 13.045 12.908
Bestemmingsreserves prog
Egalisatie Corona 0 463 - - 463 - - 463 463 463 463
Organisatiedoelstellingenfonds 0 330 - - 330 - - 330 330 330 330
Opvang en begeleiding ontheemden 0 500 - 500 - - 500 500 500 500
Onderhoud wegen 2 112 - - 112 - - 112 112 112 112
Recreatie en toerisme 3 403 155 185 373 220 177 416 459 502 545
Verbouw dorpshuizen 6 98 30 - 128 30 - 158 188 218 248
Zwembad Bakkeveen 5 36 - 36 - - - - - - -
Riolering 7 86 - - 86 - - 86 86 86 86
Energietransitie 7 500 - 250 250 - - 250 250 250 250
Duurzaamheid 7 750 775 34 1.491 - - 1.491 1.491 1.491 1.491
Komplannen 8 319 - - 319 - - 319 319 319 319
Invoering omgevingswet 8 459 - 380 79 - 79 - - - -
Totaal bestemmingsreserves 3.556 1.460 885 4.131 250 256 4.125 4.198 4.271 4.344
Totaal reserves 26.130 29.335 16.047 39.418 250 520 39.148 43.014 49.485 48.356

Structurele reserve onttrekkingen en stortingen

Terug naar navigatie - Structurele reserve onttrekkingen en stortingen

In principe zijn mutaties in reserves incidenteel tenzij er redenen zijn om deze structureel te ramen. In de onderstaande tabel worden de geraamde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves weergegeven. De structurele onttrekkingen aan de reserve kapitaallasten betreffen de afschrijvingslasten van een aantal geactiveerde investeringen. In de exploitatie zijn deze afschrijvingen als last opgenomen. Als baat staat hier een onttrekking uit de reserve kapitaallasten tegenover tot hetzelfde bedrag.

x €1.000
Structurele reserve mutaties
Progr. 2024 2025 2026 2027
Onttrekkingen
0 Bestuur en ondersteuning 17 137 137 137
Totaal onttrekkingen aan de structurele reserves: 17 137 137 137
Stortingen
6 Sociaal domein 30 30 30 30
Totaal stortingen in de structurele reserves: 30 30 30 30
Totaal structurele reserve mutaties -13 107 107 107

Voorzieningen

Terug naar navigatie - Voorzieningen

 

 

x € 1.000
ult. 2022 Bij af ult. 2023 Bij af ult. 2024 ult. 2025 ult. 2026 ult. 2027
Voorziening wethouderspensioenen 3.616 25 146 3.495 25 146 3.374 3.253 3.132 3.011
Voorziening strategisch personeelsplan (SPP) 302 - 30 272 - 30 242 224 224 224
Voorziening verlofsparen 11 - - 11 - - 11 11 11 11
Voorziening onderhoud rioleringen 1.874 355 452 1.777 394 452 1.719 1.661 1.603 1.545
Voorziening beheersplan kunstwerken 1.405 524 226 1.703 524 267 1.960 214 58 273
Voorziening onderhoud gebouwen 557 693 1.173 77 693 696 73 47 32 44
Voorziening begraafrechten 561 70 - 631 60 - 691 741 791 841
Voorziening nog uit te voeren werken 213 - - 213 - - 213 153 153 153
Voorziening latente vennootschapsbelasting 194 - - 194 - - 194 194 194 194
Totaal voorzieningen 8.733 1.667 2.027 8.373 1.696 1.591 8.478 6.498 6.198 6.296